urundim. - Oyijon jon oyi... Sizdan yolvorib so`rayman, ertaga to`yga boring...
- Oyim hech qayerga bormaydilar... -akam baqirdi. - Yo`qol qorangni ko`rmay!

Oyimga bir, akamga bir qarayman. Ihtiyorsiz asta qo`zg`aldim.
- O`g`lim! -dedilar oyim ko`zyoshlarini artarkanlar. - Bugun qo`shni chiqgandi. Lola seni so`ratibdi...

Oyim shu damda nima uchun Lolani esladilar! Balki Lola bilan munosabatimizni bilganlari uchun, meni yo`limdan qaytarmoqchidurlar!
Lekin hech nimani bilmaydilar. Oyimni so`zlarini eshitib, eshitmaganlikga oldim.

- Oyijon men ketishim kerak...

Hali o`rnimdan turib ulgurmagan edim. Ko`kragimga teygan tepkidan ortga quladim. Akam o`rnidan sakrab turib, yoqamdan oldi.

- Lanati orsiz, sen bilan qonimiz bir emas! -dedi yuzim aralash chakkamga musht tushurib.
- Aka nega tushunmaysiz, men shunga majburman!
- Nimaga majbursan? Kimdur seni majbur qilmaydimi? - tizallab qornimga tepdi. Qornimni ushlagancha cho`kka tushdim. - O`lganing yaxshi... Bir qizni nomusiga tegib, endi oyimni yonlariga kelb: uylanmasam bo`lmay deyishga? Shunday tubanlashib ketgan ekansan, o`sha yerdan kelmay qo`yavermaysanmi!

- Men hechkimni nomusiga tegmanman aka! -akming ko`ziga qarashga ham qo`rqib boshimni egdim, - U qizni nomini oqlab beraman!
- Evaziga nima! -dedi akam ustimdan kulgandek. Shunday qaradilarki, go`yo yigitlik or, g`uruimni tepkilab tashladilar. - Izzat nafsing bormi o`zi?
- Yo`q, endi menda na or bor, na g`urur... -akamga tik qaradim. - Badavlat yashamoqchiman aka badavlat... Jonimga tegdi kambog`ol yashash! O`zimni sotdim, o`sha boylar sotvordim. Evaziga uy-joyli, mashinali, pulli bo`laman... Zamon qonuni bu, yashash qonuni. Men sizga o`xshab qara ishchi bo`lmoqchimasman! -dedim.
Bu so`zlanni akamni yuziga aytishga jurat etdim. Akam bir oyimga, bir shovqindan bolalarini quchoqlab burchakda o`tirgan ayoliga qaradi. Ko`zlaridagi istirobni esa so`z bilan tariflay olmasdim.

Bu hayotda men ishongan tog`im, akam edilar.
Yoshligimdan juda sho`x, erka edim. Ko`p xatolar qilardim. Dadam rahmatli juda qattiqqo`l inson edilar. Xato qilganimda ayamay urardilar. Shuni bilgan akam, dadamdan avval o`zi jazolardi. Urardi, tepardi biroq ayardi. Men juda ko`p urardi ammo akamni juda yaxshi ko`rardi. Chunki ko`zimga qarab, dilimdagini o`qiy olardi. Hozir esa u meni tushunmayotgandi. Men esa o`zim bilmay akamning dilini qattiq og`ritib qo`ydim.
Dadamizdan keyin oyla tashvishlari akamni zamma yuklandi. Halol mehnat qildi, halol ishladi. Mendan ham o`ziday bo`lishimni, ustimiz yamoq bo`lsada halol luqma yutishimiz kerakligini qatiy talab qilardi. Menga shunday tarbiya berardi. Bugun uning ko`zlaridagi namoyon bo`lgan istirobni ko`rish...

- Tushuning, meni boshqa ilojim yo`q! -dedim ko`zimda yosh bilan. Eshik tomon yo`naldim.
- Shunchalik darajada tubanlashib ketgan ekansan! Nega unda Lolani umidvor qilding? Nega bugun uni betob paytida tashlab ketyabsan?
- Lolaga ollohdan shifo so`rayman... Lekin Lolani yoniga kirolmayman!
- Yuzing chidamayabdimi?

Akamni savoliga javob bermadim.
- Oyi men duvoyingizga muhtojman, iltimos meni qarg`amang! -dedim.
Oyim esa yana ko`z yosh to`kdilar. Ortiq bardoshim yetmadi. Eshik tomon otildim. Ortimdan oyimni yig`lab aytgan so`zlari eshitildi: ona hech qachon og`lini qarmaydi!


* * * * *

ODINA:
- Olam-olam orzulari bor qiz edim. Dunyo tashvishlaridan beyhabar, dadamning qanoti ostida beg`am, betashvish yayrab yashardim.
Har bir qiz, orzu qilganidek men ham oppoq libos kiymoqchi edim, bir diyonatli, mard insonning suyukli yori, honadoni bekasi bo`lmoqchi edim.

Mana muqaddas sanalmish, chimildiqqa oyoq qo`ydim. Orzu qilganimday egnimda oppoq libos...
Lekin bu libos go`yo eginmadi kafandek. Yonimdagi turmush o`rtog`im esa, birovning baxtsizligidan manfat ko`rayotgan, manfur kimsa. O`zgalar evaziga boyimoqchi bo`lgan, kasofat. Huddi jirkanch shilliqurtdan nafratlanaman undan...

Yig`lagim kelyabdi, baxti qaro, beybaxt bo`lganimdan yig`lagim, dod solg`im kelyabdi.


* * * * *

LOLA:
- Betob bo`lib, ikki oy yotdim. Shu kunlar ota-onam uchun, qanday o`tganini so`z bilan tariflay olmayman. Ular men uchun nimalar qilishmadi. Tekshiruvlarni o`zigayoq borimizni sarflab yuborishdi.
O`shanda kasalxonadaligimda, do`ktir va ota-onamni suhbatini eshitdim. Oyim yig`ladi, dadam o`zini yo`qatayozdi.
Natijalar salbiy chiqibdi. Miyamda o`simta bor ekan, iloji boricha tezroq aperatsiya stoliga yotishim kerak ekan. Davolashni yagona yo`li, aperatsiya... Lekin bunday aperatsiyalar faqat chetelda o`tqazilar ekan. Tezroq harakat qilmasak, hayotim qil ustida qolishini aytishdi. Bu so`zlarni eshitgan dadam, hammasini topib kelishlarini aytdilar.
Biroq bunday murakkab aperatsiya uchun chetel valutasida juda katta mablag` zarur deyishdi... Borimizni sotganimizda ham birda buncha pulning o`ndan biri ham yo`q edi. Dadam qaylarga bormadilar, kimlarga yalinmadilar, ammo najot yo`q edi...

Qattiq tushkunlikka tushdim. Ota-onamning ilojsizlikda kuyushlarini, ko`rish esa, battar azoblardi.
Bora bora vaziyatni tushunib o`limimga ruhan tayyorlana boshladim. Dilim tinchlangan vaqtda faqat bir narsani Bobur akam bilan ohirgi marotaba diydorlashishgina o`ylardim. Ular ko`rish istaga yo`lida, uyatni ham chetga surib, ilijsiz oyimga yalindim. Qizlarini to`g`ri tushundilar. Qanchalik uyat bo`lmasin, Bobir akamni aytirib yubordilar... Ammo... Ammo ular ha deganda kelavermasdilar...

O`zim esa ilojsizman, kasalligim sabab ixtiyorim qo`limdan ketgan. Boshimni ko`tarishgada halim, yuragida esa milt etgan nur yo`q. Najotni nimadan kutishni ham bilmayman. Ko`zyoshlarim necha yuz karra yuzimni yuvdi. Tonglar otguncha qancha yostiqlarni yosh tomchilarimdan ivibib yubordim. Bobur akamdan esa hamon darak yo`q.
Go`yoki qalbimga iztiroblar dunyosidan bir tuynuk ochilgandek. Tushkunlik sabab, bu tuynukni bekitishning sira iloji yo`qdek tuyulaveradi.

Chiroqning birozgina shulasiham, boshimda og`riq paydo qiladi. Shuni uchun, ota-onam xonamga pardalar tutib qo`yishgan. Nimqorong`u xonamda shiftga qaragacha jim yotaman. Dard asta yengib borayotganidan, hatto xayollarimga erk berishga ham majoli qolmagandi.
Bobur akamdan esa ham darak yo`q.
Qalbdagi og`riqlarim o`yimga ayon. Har lahzam ohirgisi bo`lishi mumkunligini tuyaman. Nadqadar og`ir inson, hayot bilan bog`lovchi so`nggi tolalarning chirt-chirt uzilayotganini sezib turishi.
Yotaveraman, yotaveraman go`yoki vaqt to`xtab qolgandek. Charchab uyqu bosadi. Lekin qancha muddat yotganim, xotiriamdan o`chib ketadi. Etim junjikib tezda uyg`onib ketaveraman. Yana o`sha tuyg`ular azob bera boshlaydi.

``Ishqilib o`libqolmadimmi?``

Hadiksirab atrofini kuzataman. Yuzlarimda sezilar-sezilmas taralayotgan, titroq xayollarimni to`zg`atib yuboradi. Oyimning titrayoqgan qo`llari yuzimni qo`llarimni silayotgan ekan.

- Oyi!
- Ha, qizim! -dedilar mehir bilan boqib.
- Soat necha bo`ldi?
- Tong yorishyabdi jonim!
- Nega qorong`u?
- Hozir pardalarni ochaman,