Manzuraning ikki qo'lini kaftlari orasiga oldi vrach. — Senga ajoyib, qulay, yumshoq aravacha olib berishadi. Aravachada xohlagan yeringga bora olasan.
Manzura indamadi. Aftidan taqdirga tan bera boshladi. Ko'zlarini yumdi-yu, chuqur xo'rsinib oldi.

* * *

Oradan o'n besh kun o'tdi. Manzura endi bemalol qaddini ko'tarib o'tira oladigan bo'ldi. Og'riqlar ham birinchi kunlardagidek azoblamay qo'ydi. Faqat tizzalarini bilmay qattiq qimirlatib yuborsa, jizillab og'rirdi. Chamasi, kesilgan yerlari hali to'liq bitmadi. Uch-to'rt qiynalgandan keyin yanada ehtiyotkor bo'lib qoldi…
— Nega ketmadingiz? — so'radi shunday kunlarning birida ertalab ko'zini ochgach. — Ozib ketibsiz-ku, Botir! Nega o'zingizni qiynaysiz? Uyingizga borsangiz bo'lmaydimi?
Botir tunda deyarli uxlamagandi. Manzuraning tepasida o'tirib tun bo'yi poylab chiqqandi.
Yumilib borayotgan ko'zlarini ishqalay-ishqalay, Manzuraning tepasiga yaqinlashdi va ehtiyotkorlik bilan peshonasiga kaftini bosdi.
Manzuraqarshilik bildirmagach, qo'lidan tutdi.
— Uyga faqat sen bilan ketaman, — dedi u shivirlab. — Qachon senga javob berishsa, men ham o'zimga o'zim javob beraman.
— Ahmoqlik qilmang, — Manzura ehtiyotkorona qaddini ko'tarib, orqasiga qo'yilgan yumshoq bolishga suyandi. — Ko'rib turibsiz, men nogiron bo'p qoldim. Xudo oyoqlarimniyam menga ko'p ko'rdi. Boshingizga urasizmi meni? Baribir sizga xotinlik qila olmayman. Qaysar bo'lmang-da, uyingizga boring, hayot quring, qishloqda sizga tegaman degan qizlar to'lib yotibdi. Men sizga munosib emasman.
— Kim senga hoziroq uylanaman deyapti? Umuman, bu narsaning yoningda qolishimga nima aloqasi bor? Seni tashlab ketgim kelmadi. Axir, ko'p yillik qadrdonmiz! O'n bir yil bir sinfda o'qiganmiz!
— Ayyor, — Manzura beixtiyor o'pkasi to'lib kelsa-da, majburan yutinib yig'ini o'zidan nari haydadi va barmog'ini Botirning labiga bosdi. — Shunaqangi ayyor ekansizki, tan bermay ilojim yo'q.
— Ayyorlik qilmasam, senga bas kela olmayman-da, — hazilga hazil bilan javob qaytardi Botir. — Sen dunyoda birinchi raqamli qaysarsan, axir!
— Rostdanmi? Shunaqa yomon qaysarmanmi?
— Albatta, qaysarniyam o'tib tushganisan.
— Unda keting! Baribir sizga xotin bo'lmayman. Sizga munosib emasman.
Botir shu tobda bu gapni kutmagandi. Sal ko'ngli yorishgani bir pul bo'ldi.
Ko'nglini qaytadan g'ashlik tumani qopladi.
— Menga qara, Manzura, — dedi qovoq uyib. — Ilgari raqqosaliging uchun munosib emasman deb kuydirarding. Ko'ngandim. Kutishga ahd qilgandim. Endi bo'lsa, oyoqlaring yo'qligini ro'kach qilyapsan. Nega meni qiynayverasan? Menga rahming kelmaydimi?
— Ahvolimni ko'rib turibsiz-ku, — dedi Manzura yig'i aralash. — Yaxshi bor, yomon bor. O'rtoqlaringizning oldida nogironlar aravachasida yetaklab yurasizmi? Ularning oldida sharmanda bo'lasizmi? Tili qisiq bo'lib o'tasizmi? Yo'q, bu xayollarni kallangizdan chiqarib tashlang.
— Chiqarmayman. Endiyam chiqarmayman. Qasdma-qasdiga ish tutaman. Sening xohishingga qarab o'tirmayman. Baqirasanmi, hammayog'imni tirmalab tashlaysanmi, melisaga berasanmi, menga farqi yo'q. Seni majburlab tegdiraman o'zimga. Majburlab Zagsga oboraman.
Manzura hech narsa demadi. Bir ko'ngli Botirning qat'iyatliligidan mamnun tortdi, unga tan berdi. Bir ko'ngli esa ertangi kunni ko'z oldiga keltirgan sari tushkunlik botqog'iga botaverdi, kelajakda baxtli ayol bo'lishiga ishona qolmadi.
Ko'p gapirib yuborgani sabab yana holsizlanib, qaytadan yostiqqa bosh qo'ydi-da, ko'zlarini yumib oldi.

* * *

… Oradan yana ikki hafta vaqt o'tdi. Murod so'zida turibdi. Pul yig'ib Manzuraning uyini qayta tiklab berdi. Botir ham qarab turmadi. Manzura qancha zorlanib, koyimasin, undan xabar olishni kanda qilmadi. Uyida to'rtta buqani boqib qo'ygandi. Ikkitasini sotib, Murodning qo'liga tutqazdi. Umid qilaverdi. Umidni so'ndirmadi. Ishondi. Harakatlari zoe ketmasligiga, bir kunmas bir kun Manzura yon berishiga qattiq ishonaverdi…
— Siz behuda ovora bo'lyapsiz, — dedi Manzura bir kuni. — Baribir sizga tegmayman
Umrim minnat eshitish bilan o'tib ketishini xohlamayman. Ana, do'xtirlar aytdi, aravachada xohlagan yerimga bora olarkanman, xohlagan ishimni qilishim mumkin ekan. Ammo sizga tegmayman. Menga erning keragi yo'q. Sizga munosib emasman. Kerak bo'lsa, shu gapni trilyon marta takrorlayman. Ammo sizga tegmayman!..
— Hali shunaqami? — Botir toqati toq bo'lib zarda aralash o'rnidan turib ketdi. — Menga munosib emassan-a, shundaymi?
— Yo'q, siz menga munosib emassiz, — Botirga sovuq boqib javob qaytardi Manzura. — Men nogiron, notavonman, siz esa sog'lom, to'rt muchangiz salomat. O'zingizga mosini toping. Meni tinch qo'ying!..
— Yaxshi-i, — dedi Botir negadir ketishga taraddudlanib. — Demak, shuncha harakat qilganlarim bir pul bo'pti. Baribir qalbingdan joy ololmabman. Senga munosib bo'la olmabman! Yaxshi-i…
Botir alanglab nimanidir qidirgan bo'ldi-da, kutilmaganda, Manzuraning tepasiga keldi.
— Kut, albatta kut! Senga munosib bo'lib kelishimni kut!..
Shunday dedi-yu, yugurgancha tashqariga o'zini urdi.

* * *

Shu kecha Manzuraning uyqusi buzildi. Tushida allambalo mahluqlar ortidan rosa quvlaganmish. Oyoqlari joyida emish-u, qocharmish. Baribir mahluqlardan qochib qutula olmabdi. Ular Manzurani o'rib olibdi-da, baravar tashlanibdi…
Tushi shu yerga yetganda, seskanib ko'zini ochdi.
Allaqachon tong yorishib ketgan ekan.
Sanitarkalar palatani supur-sidir qilishayotgan ekan.
— Opa, mabodo palatamga bir yigit kelmadimi? — so'radi sanitarkalarning biridan. — Palatada menga qarab o'tirardi-ku, o'sha yigit!
— Yo'-o'q, — javob qildi sanitarka Manzuraga ayanchli boqib. — Ko'rinmovdi bugun. Tinchlikmi? Biror yordam kerak bo'lsa, bizga aytavering, yordam beramiz, singil!
— Yo'-o'q, shunchaki… Ko'rinmay qolganiga…
Manzura ko'ngli g'ashlanib, ichidan zil keta boshladi. Botirning qaysarligini ko'z oldiga keltirgani sayin o'zini bir balo qilib qo'yishidan cho'chiyverdi. Xayolan bo'lsa-da, Yaratgandan Botirga insof so'radi…
Kunlarni shu taxlit kechira boshladi. Uch kun o'tib ham Botir ko'rinish bermagach, hiyla tinchlangandek bo'ldi. Ko'ngli g'ashlanmay ham qo'ydi. Tushunib yetganiga, endi qaytib unga og'iz solmasligiga umid bog'ladi…
Bilmaydi. Adashmasa, yana besh kuncha o'tgandi. Mana-mana, unga javob tegishi, qadrdon uyiga ketishi kutilayotgandi.
Ertalab hamshira kerakli ukollarni qilib chiqib ketgach, endi pinakka ketgandi.
Palata eshigi sharaqlab ochildi. Shu qadar qattiq sharaqladiki, Manzura yotgan yerida sakrab ketdi.
Ilgari hech qachon eshik bu taxlit sharaqlab ochilmasdi. Kirib kelayotgan odam uni avaylab ochardi-da, shunday ehtiyotkorlik bilan yopib qo'yardi.
Manzura qaddini ko'tarib eshik tomon qaradi-yu, qotib qoldi.
Qarshisida yangi aravachada Botir o'tirar, tizzalariga qip-qizil adyol tashlab qo'yilgandi.
Manzura o'zi tomonga qaragani hamono Botir aravachani karavotga yaiqnlashtirdi-da, tizzalariga yopilgan adyolni ko'tardi va gavdasini orqaga tashlab yubordi.
Manzura ko'rdiki, Botirning bo'yin, yuz qismlarini yaralar qoplagan,ikkala oyog'ining