bugun 1 avgust oliy o'quv yurtlariga kirish imtihonlari bolib o'tdi. shu kun kelganda, hayotimdagi bir voqea yodimga tushib hayolim uchadi. bundan 4 yil oldin o'zim ham o'qishga kiraman deb abituriyent bo'lib imtihonlarga tayyorgarliklar ko'rib yurgandim. o'zim shahar chetida turganim uchun markazga ona tilidan repetitorga qatnardim. Dilobar opa o'sha davrlarda Nizomiy nomidagi pedagogika institutida ishlardi. Nigora ismli 9 sinfda (o'sha davrlarda) o'qiydigan qizi bor. men Feruza bilan (holamni katta qizi, 94 yilgi) qatnardim, u ham 3 kursni tamomlash arafasida edi. haftada 3 kunimiz Dilobar opaning uyida uning jarangdor, yoqimli, shirin, ayolligini ta'rif etadigan ovozini eshitib rohat qilish bilan o'tardi. Nigora ham ora orada bizga qo'shilib o'tirar, men esa 3 ayol orasida o'tirardim. albbatda bunday dars o'tish yuragimga yoqimli, lekn yaqinlashayotgan imtihon kuni esa g'ulg'ula solardi. Darsimiz Nigoraning honasida bo'lardi, chunki devorga osilgan rasmlar, krovat, yig'ishtirilmagan Nigoraning kiyimlaridan shunday to'htamga kelish mumkin. may oylarining ohiri, Feruza diplom ishi bilan ovvora bo'lgani uchun bir o'zim Nigora bilan Dilobar opani kutb o'tirgandim. ko'chada havo juda issiq. Nigoraga qo'ng'iroq bo'lib u ham ko'chaga chiqib ketdi. yolg'iz o'im qiz bolaning honasida o'tirardim. krovatning ustida uning yig'ishtirilmagan kiyimlari yotardi. zerikib ketdim. shunda hayolim ketib borib kiyimlarini ko'zdan kechirardim. qo'llarim titrardi. hayolimda Nigorani shu kiyimlarda tassavvur qilardim. koftasini ostida oppoq byustgalteri yotgan ekan. qo'imga olib naqshlarini barmoqlarim bilan siypalardim. isi, ifori yoqimli taralardi. kosalarini panjam bilan yopsam qo'lim ichida qob ketadi. Nigorani ko'kraklarini hayolimga oldim. shu payt Nigoraning o'zi ham keb qolganini sezmay qolibman. tezda kiyimlarini krovatga qanday turganini eslab qolmaganman, shunday tashlab qo'ydim. Nigora honaga kirib kiyimlarini yig'ishtira ketdi. menimcha sezdi kiyimlari ichida izlanganimni. shunda qomatiga e'tibor berdim. Nigora ham chiroyli shishgan ketlari bilan ko'z oldimda honasini yig'ishtira ketdi. bir engashar, sochlarini yelpardi. men esa hislarim yanada uyg'onib, byustgalteri esimga tushib ko'kraklariga e'tibor qaratib razmerini bilmoqchi bo'lardim. nihoyat Dilobar opa ham keb qoldilar. shu kungacha Dilobar opaga ham hech bunday e'tibor bermagan ekanman, faqat shirin ovozlaridan boshim aylanib yurgan ekanman. Dilobar opa nima bo'lsa ham Nigorani onasi. Nigorada bori Dilobar opadan ming chandon edi. ketlari, ko'kraklari, qo'llari, yuzlari, sochlari shu kuni yuragimdan urdi. darsni boshladik, Nigora yuvinishga kirib ketdi, qo'llariga sochig'i boya olib kelgan shanpunini ko'tarib. suvni ovozini eshitib men Nigorani o'zim hayollarimda cho'miltirardim. Dilobar opa ham issiq havidan isib tez tez yelpinardi. sochlari yelpinib meni jinni qilardi ona qiz. suv ichib kelaman debmi Dilobar opa chiqib ketdi. shunada Nigora yuvinish honasidan onasidan honasidagi ko'k paketni olib kelishni so'radi. Dilobar opa oshhonaga chiqib ketgani uchun eshitmadi. men ko'k paketni olib yuvinish honasiga olib borib taqilatdim. Nigora oyisi keldi deb qo'lini chiqardi eshikni sekn ochib. paketni oldida rahmat deb eshikni yopdi. men ekanligimni ham sezmadi. sekin Dilobar opani ortidan kuzatdim. derazadan ko'chaga qarab piyoladan suv ichib turardi. qomatlari quyosh yorig'ida yanada ochilib ketgandi. kiyimi matosi ichida nima kiyilganini ham men sir qilmay ko'rsatib turardi. onasi ham oqidan taqib olibdi deb ichim go'zallikdan quvonib kuzatardim. Dilbar opa meni eshik oldida ko'rib suv ichishni taklif qildi. yoniga borib piyolani qo'limga oldim. Dilbar opani suhbatga tortdim. no o'rin bo'lsada erlari haqida so'radim. bir oz gapirib berdida mavzuni yopib o'qishga diqqatim qaratishimni so'rab honaga bor dedilar. men honaga borsam Nigora sochlarini sochiq bilan qurutayotgan ekan. yengil halatini kiyib olgan ich kiyimlarini kiymaganmi deyman so'rg'ichlari bo'rtib turardi. Dilbar opa ham ortimdan kirib yuvinish honasida sochlaringni quritib kelsang bo'lmaydimi deb qoldilar. Nigora esa: "oyi ko'k paket desam boshqa paket olib boribsiz, paket ichida fenim bor edi", deb o'sha paketni olib chiqib ketdi. Dilbar opa menga qarab: "qachon paket olib bordim", deb qoldilar. men esa "men olib borgandim, chaqirganida siz eshitmadiz" dedim. Dilbar opa negadir ma'zam bo'lmayabdi deb bir dam olay sen o'zing shug'ullanib tur deb chiqib ketdilar. Nigora qaytib kirib menga qarab halaqit bermayapmani deb o'zi g'alati narsalar yuz beryapti bu uyda deb qolid. yuragim duv etib ketdi. boya kiyimlarini titganimni sezib qoldimi deb hayol qildim. sezsa ham negadir yoqib ketdi. shu shu kech bo'lib uyga ketdim.
uyga borib dam olib telik ko'rib yotganimda Feruza keb qoldi bugun nima o'tdinglar deb. Feruzaga o'zim bir nima qilib tushunganlarimni tushuntirganday bo'ldim. undan bir nimalarni so'ragilarim kelardi. oxiri so'z boshladim. Feruza bugun Dilbar opanikida Nigorani ich kiyimlariga ko'zim tushib qoldi deyishim bilanman, Feruza kulib xo'sh xo'sh deb qani davom etingchi hayoli buzig'im deb qoldi. davom etdim: "Nigorani oppoq byustgalterini qo'limga oldim naqshlari shunaqangi mayin ekan" deb gapirib berayotgandim razmeri qanaqa ekan deb so'rab qoldi. to'g'risi hayron qoldim Feruzaning bunday reyaksiyasidan. razmerini o'ylab meni ham boshim garang dedim. Feruza shunda o'zini ko'kraklarini ko'z ko'z qilib menikidan kattami deb so'radi. men esa solishtirardim. ha seniki katta axir u hali yosh-ku desam, Feruza maqtoviz uchun rahmat deb men boray uyga deb daftarlarini yig'ishtirib ko'p bunday hayollarga boravermang deb chiqib ketdi. men esa Feruzaning ko'kraklarini ko'z ko'z qilganidan tushunmay nima bo'lganini yotib Nigorani, Dilbar opani, Feruzani o'zini hayollarimda birin ketin o'tqazib qanday kun bo'ldi deb uxlab ham qolibman 2 avgust
may ketidan iyun ham keb qoldi. yozning eng hayajonli kuni yaqinlashib kelmoqda. 2 oylardan so'ng yil davomida uzoq kutilgan kun - imtihon kuni kutardi. Feruza diplom ishini yoqlab o'qishni intizorlik bilan tugatdi. uyida kursdosh dugonalari bilan bayram kechasi uyishtirdi. o'sha kuni qorong'u tun og'ushida hayol surib yotganimda qong'iroq bo'ldi. Feruza nima qilib yotibsiz deb tel qildi. men esa seni o'ylab yotibman. negadir ko'rgim kelyabdi dedim. Feruza uyga keling uydagilar bugun kichik bitiruv kechasi uyushtirganim uchun qo'shnilarnikiga chiqib ketgan dedi. kiyimlarimni almashtirib Feruzalarnikiga yo'l oldim. uyiga yetib kelgach chiq ko'chada bir oz sayr qilamiz deb chaqirdim. qorong'u tun og'ushida soy bo'yida sayr qilib yurardik. u o'sha kuni boshqacha edi. vino ichishgan ekan. vinoning yoqimli isi Feruzanini iforiga qo'shilib boshim garang qilardi. Feruza deb qo'lidan tutdim. sekin yuzidan o'pdim. sekin bo'yinidan ham o'pim yuziga boqsam lablar titragan Feruza tez tez nafas olar, yanoqlari qizarib, ko'zlari yumilib menga termilib turardi. shunda lablaridan bo'sa oldim. yana bir bora bo'sa oldim. keyin ikkinchi