Ошналар, бир уйлаб кўрганмисиз,
бировни ўзингизга танлаётганда,
талабларингизнинг намунаси
сифатида ўзингизни хам кўрсата
оласизми? Уйланажак пайт қизнинг иффат пардасидан то
қаерда тахсил олиб, қаерда ишлаши-ю чевар,
ошпазлиги ва таг зоти - етти шажарасигача
синчиклаб қараймиз.
Вахоланки, ойингиз ёнларига қўшни ёки
холаларингизни олиб, совчиликдан келиб оғзилардина гул сочиб, кизнинг таърифига
мақтовлар сочаетганида бир оз бўлса хам
уяламизми?
Яхши, аъло, солиха, мўъмина, чевар, соддагина
қиз экан. Эвазига менда қай хислат бор? Эх, отам
палончи, онам писмадончи, ўзим бир каатта жойнинг бизнесмениман!
Йўқ, мен ХИСЛАТ хақида! Хулқ хақида, йигитлик
орияти хакида! Кулгули бўлса хам, йигитлик
иффати хақида. Авваллари, балки бироз бўлса-да, кўпроқ, биз
йигитлар шахват лаззати-ю, ишқ мазмунини
биринчи ёрнинг қучоғида, табаррук чимилдиқдан
кўриб, кўз очиб кўриб, хурмат ила қалблар нозик
муносабати баробар равишда хаётга қадам
босиларди. Хозир чимилдиқнинг муътабар деган тушунча билан таққослаш қолибди-ми? Қолибди
дейлик, қиз исботлаш учун қадам қўяр, биз-чи?
Профессионаллик даражамизни кўз-кўз
қилишгами? Биринчи кечадан кейин эртасига қиз бир ўзи ўз
орияти билан курашади. Йигитали эса унгача қиз
кўрган бўлса, шартта табиий холдек юраверади…
лекин… хар иккиси кейинги кундаги бир биридан
уялиб, қизариш…нақадар чиройлик..накадар
завқли…нақадар нафис… Нима учун бу холатни биз фохишага насиб
қиламиз? Халол соф ва покиза рафиқамизга
эмас?
Адолат бўсағаси чимилдиқ бўлса, унгача йигит ва
қизнинг иффати сақлансагина, фикримча солиҳ
ва гўзал оила жамиятда туғилади. Аввалари фахш ва бехаёликларни хинд
киносининг бир ўпичидан кўриб уялсак, ва
«Йўғ-э, булар салафан лабига ёпиштириб
ўпишишади, асли бунақа мумкинмас-ку» десак,
хозирда нафақат қатортол, балки, хар бир туман
кўчалари-ю, бурчакларида хаё ибога карши кўринишларни кўз-кўз қилиб туришибди. Содда болалигим ёдимга тушади.
Яхши хам хали хануз махалла деган нарса
сақланган. Тўрт бетондан ташкил топган бир
неча катакли кўп қаватли иморатларда
яшовчилар тепа ёки пастагиси тугул, ён
қўшнисини танирмикан? Махалладаги кимгадур қизиқ бўлса, кимгадур кулгули бўлса, бир коса
тугун оши билан қўшниларникига чиқиш хозир
бормикан?
Ўша беғубор болалигимни махалла бўйлаб
кезсам, эринмасдан борар манзилимга йўл
бўйлаб эмас, махалла бўйлаб узайтириб юравергим келади. Айниқса бахор ойлари…ўрик
гуллари-ю ерга сепилган сув ифорлари -
болалигим.. Махаллани кўп пеш қиламиз, ғийбат кўп бало-
баттар, хамма ўзича менга хўжайину ота-она
деб…Лекин… Махалла бу орият соқчиси экан
яхшилаб ўйлаб карасанг. Ота-оналар хам айни
шу махалла гап қилади, шармсорликдан
болаларига кўпроқ назар ташлайди. Болалар хам кўпрок шу ота-онаси махалла-куйдан
хадиксираб хатолари олдидан бир сесканиб
тушади. Хаётдан орқада қолган фикр туғиляптими? Йўқ!
Хар бир миллатнинг дунёқараши-ю, унинг
замонавийлиги ўзига. Лекин бежиз халқда
«Уйнинг гапи кўчага, кўчаники уйга тўғри
келмайди» деган нақл юрмас. Овропа
замонавийлиги ўзбекникига тўғри келмайди. Ўзбек нимаси билан ажралиб турар? Хаё, ибо,
иффат, орияти билан эмасми? Демак, оила
кўргунча бекорга махаллани «Етти махалла-ота-
она» дейилмас экан. Менга қолса мустақиллик
майдонида дум-думалоқ ер шаридаги
Ўзбекистоннинг харитаси ва пастида аёлнинг рамзи эмас, балки келин куёвнинг миллий
либосида, қиз уялиб рўмолини юзига тўсган
холда, йигитнинг хам боши эгилиб кўксида
турганини рамз сифатида қўйган бўлардим.
Майли-да, менинг хам бу борада ўзимнинг бир
фантазиям. Ўзбекни асосий кўриниши деб биламан. Мавзу чигаллашдими? Балки…Лекин бари
чамбарчас боғлиқ. Асли фикрим донолик қилиш
эмас. Адолат билан ёндошиш. Юқоридаги айтганимдек бўлса, фохишабозлик
хам йўқолармиди…Оилалар хам мустахкам
бўлармиди… Эркак хам адолатли, ориятли, топ-
тоза эркаклигидан мардона кўкрагини кериб
юрармиди…