(Voqea real, o`z hayotimda bo`lgan.)

Kollejda o`qib yurgan vaqtimda umuman paxta terimiga bormaganman. Har qanday vaziyatdaham domlaga pul berib bo`lsaham, bormas edim. Ammo institutga kirganimda, bu ish bermadi, birinchi yiliyoq paxtaga chiqdim.
Bildimki juda ko`p narsadan quruq qolibman, talabalik oltin davir deyishadi. O`sha oltin davirning, eng oltin davri paxta terimida bo`lar ekan...

Tuppa tuzik terimchi ekanligimni o`shanda bilibman. Hullas bir so`z bilan aytganda PRAECLARE yani QOYILMAQOM...

Bir yomon odatim bor, ko`p joyda shu odatim tufayli, noqulay ahvolga tushub qolaman. Ovqat vaqti sal badbo`y hid bo`lsa umuman tomog`dan ovqat o`tmay qoladi, umuman uxlashni imkoni qolmaydi. Nafaqat birov, hatto o`zimdan kelayotgan bo`lsaham. Paxta terayotganda rosa telaymiz, chiqishimiz hamoni ovqatga chaqiradi. Hamma qo`lini, yuzini yuvadiyu ovqat yegani o`tiradi. Shu paytda kursdoshim, ismini aytmayman laqabi Mita. Hullas Mita ikkalamiz zakanga cho`milgani boramiz. Hatto yotishdan avvalham domlaga bildirmay borib kelamiz.
U o`lgiday ilondan qo`rqar ekan, kech bo`lgach umuman zakanga tushmaydi. Ammo yur desam ergashib chiqaverardi...

Yana kech bo`ldi, domlani ko`zini chalg`itib sekin chiqdik. Har galgiday tutqator oralab ikki dala naridagi zakanga ketayotgan edik.
- To`xta! -Mita ismimi aytib to`xtatdi.
- Nima?
- Qara kimdurlar bor! -dedi. Qarasam haqiqatdan kimdurlar bor ammo, qorong`uda uncha tanib bo`lmayabdi.
- Yurchi! -dedim. Sal nariga borgan edik, ikki kishi ekanligini ko`rdik...

To`g`risi hayron qoldim, ko`zimga ishonmay Mitadan so`radim:
- O`rtog` nima qilyabdi ular? -dedi. Mita tirjaydi:
- Eshshak sikyabdi, xaxa! -deb kuldi.
- Yurchi boraylikchi? -dedim. Bittasi ko`zimga tanish ko`rinyabdi. Paxtalarni tarozida tortib oladigan odam, ammo o`zi mirob (suvchi) ularga yaqin bordik. Bizni sezishdi:
- Kimsanlar? -dedi eshshakni orqasiga o`tib sikayotgan pakanaroq odam.
- Uuuh ko`rib qoldi, qochdik? -dedi Mita.
- Yo`q man cho`milmasdan ketmayman! -dedim.
- Hee qishloq odamlari yomon bo`ladi, ketaqolaylik! -dedi.
- Nima qo`rqasanmi, bu mushaklarni nega ishirgansan? -ko`kragiga bir mushtladi. - Qo`rqayotgan bo`lsang ketaver, ja kuchimiz yetmasa ana shitabda 20 tasi yotibdi! -dedim. Shahsiyatiga tegib qo`ydim shekili, sherligi tutib ko`kragini kergancha oldim tushib ketdi. Yonlariga bordik, ikkalasiham mast, hatto bizni ko`rib eshshak sikishdan to`xtamadiham. Eshshakni aravadan bo`shatib, tutqatorni ariqchasiga tushirib olibdi. O`zi bo`lsa marza ustida turib olgan. Eshshakni dumini qayirib olib, shunaqa tiqyabdi, asti qo`yaverasiz. Eshshakham siktirovrib jalap bo`lib ketganmi, bog`lanmagan bo`lsaham qimir etmay turibdi. Mita angrayganicha ularni oldida qoldi. Man o`zim yechinib zakanga tushib cho`milib chiqdim. Muzdak suv kun bo`yi quyoshdan olgan issig`ligimni olib, qushday yengil bo`lganday bo`ldim. Yuvinib kiyinib oldimda, ularni oldiga bordim. Pakanasi sikib bo`libdi, endi murob sikayotgan ekan. ''Ah-Ah'' deb baqiribham qo`yadi. Mita ikkalamiz kulvordik.
- Mazzada ukam mazza! -dedi eshshakni to`qimini yozib ustiga yotib olgan pakanasi.
- Ha, akam hotin yo`qmi, kuniz eshshakka qopti? -dedim.
- Bor...
- Tayyor hotin turganda...! -dedim.
- Qistalaq o`ziga o`rgatib qo`yganda. Yoshligdan bizga tekin jalap, soqqa so`ramasa, oldiga bir bog` hashak tashlashang bo`ldi!
- Aka tepib olmaydimi? -dedi Mita.
- Yo`q, o`rganib qolgan... Sikib ko`rasanmi? -dedi. Mita manga qarab qo`ydi, qarashidan sezdim sikkisi kelyabdi.
- O`rtog` manam eshitganman eshshak sikish jalap sikishdan ko`ra yaxshiroq bo`ladi! -dedim atayim g`ashiga tegib.
- Bo`ldi, akadan keyin man sikaman! -dedi, Mita. Man sinash uchun aytgan edim, bu jinnini rostdan sikkisi bor ekan.
- Jinnimisan eshshak sikib, jalapga bor, sikadigan jalaplaring qiqilib yotibdi-yu! -dedim.
- Qattan topaman?
- Iyaaa man qayoqdan bilay doyim, maqtanasanu?
- Hazillashardim, o`rtog'! -dedi. (Pedaras Mita doyim birorta joyda o`tirib gaplashib qolsak, jalap sikkanini aytardi. Har safar yangi jalapni ismini aytib, sarguzashtlarini gapirib berardi. Hammasi yolg`on ekan.)
- O`zin bilasan! -dedim.
- Hechkimga aytmaysanmi? -dedi.
- Aytaman, eshshaksikar deb tarqatvoraman! -dedim.
- O`rtog`im masakansan, o`zi bir marta sikmoqchi edim! -qarasam bitta eshshak sikmagani uchun hafa bo`lyabdi.
- O`zin bilasan o`rtog`, lekin sani eshshak sikishini ko`rib o`tirishga vaqtim yo`q ketdim... Ha aytganday dalani o`rtasida yo`lg`iz yurganingda qo`rqan, bir ko`zli ins-jinsal yopishib olishi mumkun! -dedimda o`zim qaytvordim. Atayin qo`rqitgandim, ish berdi. Dalani yarmiga kelmasimdan yugurib yetib oldi. Ammo shitabga borgunimcha, ablah ekanim, unga do`st bo`lib yonida turmaginimi aytib rosa achchiqlandi. Shitabga kelganimizdan keyin, chamasi 15, 20 daqiqalardan keyin yana ikkita bolani o`ziga ergashtirib chiqib ketdi. Aniq bilaman, eshshak sikib kelgan. Ammo nima qilganini man so`ramadim ular aytmadi...

[TAMOM]


Muallif: -MAJNUN-