Bu manzaraga ko'zi tushgani hamono Manzuraning ko'ngli ag'darildi. Boshi chir aylana-aylana hushini yo'qotdi.
Hushini yo'qotishga yo'qotdi-yu, atrofida bo'layotgan voqealarni anglab turdi, allakimlarning gap-so'zlarini eshita oldi.
— Hozir… Hozir o'ziga keladi, — deya hayqirdi kimdir. — Tez kapelnitsani tayyorlang, almashtirish kerak. Tinchlantiruvchi ukol ham hozirlang. Kapelnitsa picha tomgandan keyin o'sha ukolni qilib yuborasiz. Aytgancha, og'riq qoldiradigan doriyam qo'shing!
— Xo'p bo'ladi!
— Manzura qizim, uyg'onaqol endi, chirog'im! Sen soppa-sog'san! Uyg'onsang, xursand bo'lamiz. Qadrdonlaringni ko'rasan!..
Manzura haqiqatan hushiga kelib ko'zlarini ochgandi. Lekin negadir qorni bilan o'ringa yuztuban yotishining ma'nisini tushuna olmasdi.
Shu ko'yi qimirlashga urindi. Shu zahoti belidami, yo teparoqdami igna sanchganga o'xshash og'riq tuyib qimirlashni bas qildi.
— Barakalla, — dedi tepasida turgan oq xalatli vrach. — Zo'rsan, gap yo'q senga! Yuzimizni yorug' qilding, qizim!
— B-Botir nega nogiron bo'p qoldi? — qimirlab yubormaslik uchun ehtiyotkorona shivirladi Manzura. — Mening… Oyoqlarim qani?.. Botirning oyoqlari qani?.. T-topib beringlar oyoqlarimni!..
— Qizim, bu nima deganing? — sochlari oppoq, ellik beshlarga borgan vrach Manzuraning tepasiga engashdi-da, erkalash ohangida so'z qotdi. — Oyoqlaring joyida turibdi. Ishonmasang, asta ushlab ko'r! Faqat qimirlab yuborma! Qani, joyidamikan?
— B-Botirniki…
— Botiring kimligini bilmadim-u, — dedi vrach hamshiraga ko'z qisib. — Lekin bizning bo'limda unaqa yigit yo'q. Hech kimning oyog'ini ham kesmadik. Tushingga kirgandir-da yomon narsalar! Asabiylashma, juda ehtiyot bo'l qizim! Hozir hamshira opang ukol qip qo'yadi, picha uxlasang, yaxshi bo'p qolasan!
Ortiq so'zlashga Manzuraning kuchi yetmadi. Hamshira tomiriga ukol qilgach, hech qancha o'tmay, uxlab qoldi.

* * *

Oradan ikki hafta mo'lroq vaqt o'tgach, Manzurani o'tqazib qo'yishdi. Umurtqasida og'riq tuyardi-yu, ammo birinchi kundagidek emasdi. Xuddi ari chaqqan kabi chimillab qo'yardi-da, qo'yib yuborardi.
Manzura o'tirish baxtiga muyassar bo'lgandan so'ng yuztuban yotish qanchalar azob ekanini chuqurroq his etdi. O'tirishga imkon bergani uchun xudoga shukr qildi. Nafas olishi ham yengillashdi. Birinchi kuni isitmasi tushmay azob bergandi. Endi bu balodan ham qutulibdi. Ammo xayolida hamon o'sha manzara gavdalanaverardi. Shuncha kun o'rinda yuztuban yotdi, lekin Botirning tovushini eshitmadi. Balki uxlab qolgan mahal kelib tez ketib qolgandir. Chunki Manzura uyg'onib ham sira uzoq vaqt yota olmadi. Charchab qolaverdi va hamshira darrov ukol qilib uxlatib qo'yaverdi…
«Xizrni yo'qlasang hozir», deganlari rost ekanmi, bugun o'tira olganidan ko'ngli ravshan tortib uni eslay boshlaganda, o'zi kirib keldi.
Biroq oyoqlari bus-butun, aravachada ham emas. Manzuraning o'tirib olganini ko'rib Botirning chehrasi yorishdi va og'zining tanobi qochganchakaravotga yaqin kelib qo'lidagilarni tumbochka ustiga qo'ydi-da, Manzuraning yoniga cho'kdi.
— Oyoq… Oyoqlaringizni kesishmaganmidi? — so'radi Manzura hadeganda Botirning oyoqlaridan ko'z uzmay. — Axir… Siz aravachada o'tirgandingiz-ku! Menga muhabbatingizni isbotlamoqchi bo'lib chiqib ketgandingiz. Keyin esa aravachada qaytgandingiz. Yo men…
— Ha, sen yomon tush ko'ribsan, — dedi Botir Manzuraning qo'lini kaftlari orasiga olib. — Bunaqa tushlarni darrov xayoldan chiqarib tashlash kerak. Irimi shunaqa. Xo'sh, kesilgan yering og'rimayaptimi? Qiynalmayapsanmi?
— Mening oyoqlarimniyam kesishgandi, — dedi Manzura javob berish o'rniga. — Keyin… Ushlab ko'rsam, joyida turibdi… Rostdanam yomon tush ko'ribman shekilli… Aytgancha… Menga nima bo'ldi o'zi? Nega bu yerda yotibman? Nimaga orqa tarafimni kesishibdi?
— Sen o'zingni mashina tagiga otganing esingdadir? — dedi Botir jiddiy tortib. — Yo eslay olmaysanmi?
— Esimda… Ammo keyin nimalar bo'lgani esimda yo'q.
— Umurtqa suyagingmi-ey, qattiq lat yegan ekan. Operatsiya qilishdi. Xayriyat, hozir kelayotib do'xtiringga uchrashgandim, ko'nglimni ko'tardi.
— Nima dedi? Uyga javob berarmikan? — hovliqib Botirga qattiqroq tikildi Manzura. — Gapiring, nima ekan?
— Asosiysi, sen nogiron bo'p qolmas ekansan. Xavf ortda qopti. Vaqtida opkelganimiz foyda beribdi. Shunday ekan, niyatni yaxshi qilaver, Manzura, nasib bo'lsa, ikki-uch oyda oyoqqa turib ketasan.
— Haligi… Uyim nima bo'ldi? Axir…
— Uying joyida turibdi, — dedi Manzuraga o'tli boqib Botir. — Men shuncha kundan beri kelmaganimga ranjima. Murod aka «mujik»lik qildi. Shuncha kun uyingni ta'mirdan chiqardik. Ammangning ishi tergovga oshirilibdi. Hademay, tergovchilar ham kep qolishsa ajabmas. Sen-chi, ularga haqiqatni aytgin! Ammangni yoqlab qo'ymagin! Iflosga ifloslarcha muomala qilish kerak.
— Murod aka yordam qildi deng? — jilmayib boshini egdi Manzura. — Yaxshi odam ekan, xudo rozi bo'lsin undan! Voy, siz so'ramadingizmi? Men yana raqs tusha olarmikanman? Yoki…

* * *

Botir javob berishga shoshilmadi. Hoynahoy, yaqin o'tmishdagi voqealar yodiga tushib bezovtalana boshladi. Bir necha marta bosh qashib qo'ydi. Manzura esa undan javob kutardi.
— Ochig'ini aytaymi? — yalt etib Manzuraga tik boqdi Botir. — Xafa bo'lmaysanmi?
— Yo'q, ayting! Faqat haqiqatni ayting!
— Sen bundan keyin raqs tushmas ekansan. Murod aka shunday dedi.
— Nimaga? Nogiron bo'p qolarkanmanmi?
— E, qanaqa nogiron? Aytdim-ku, bunaqa yomon narsalarni o'ylama deb! Murod aka aytdiki, bundan buyon sen hofizalik qilarkansan.
— Hofizalik? Ie, nega-a? Men… Qo'shiq aytishni bilarmikanman?
— Bilasan-ku! O'zim necha marta eshitganman. Ovozing zo'r-ku!
— E-e-e, kulavermang ustimdan! Qachon eshita qoldingiz?
— Uyingda aytarding. Hovli supurayotganingda, ashula aytarding. Men bo'lsam, devoringning nariga yog'ida turib maza qilardim. Yuraklarim sel bo'lib ketardi…
Manzura indamadi. Chunki Botir haq edi. Ashulani ham yomon aytmaydi. Buni o'zi ham biladi. Biroq… Yana to'ygayursa, hofizalik qilsa, mahalladagilar nima deydi? Botirning o'zi-chi?.. Bunday mard yigitni umri bino bo'lib ko'rmagandi. Hamma injiqliklariga chidayapti, koyib tashlasa ham baribir suzilib kelaveryapti. Yigit bo'lsa, shunchalik bo'lar-da! Manzura surishtirib kelganda, bir yetimcha bo'lsa, nomard, munofiq ammaning turtkilarini yeb katta bo'lgan. Nimasiga noz qiladi? Mayli, raqqosaligida Botirning or-nomusini poymol qilmaslik uchun rad etishga majbur bo'lgandi. Unga achchiq ham qilib ko'rdi. Nima topdi? Topgani kasalxona bo'ldi. Sal qursa nogiron bo'lib qolayozdi…
— Siz ruxsat beraverasizmi? — so'radi Manzura xayollarini nari haydab. — To'yga yurishimga indamay qarab turaverasizmi?
— Nega qarab turarkanman? — dedi Botir jonlanib. — O'zim senga qo'riqchi bo'lib yollanaman. Maylimi?
— Yo'q, endi bir kamim sizning to'yma-to'y orqamdan ergashib yurishingiz qolibmidi?!. Meni it yemaydi.
— Bilaman. Shuning uchun ruxsat beraman. O'zimga ishonmasam ham, senga ishonaman! To'xta, nega buni so'rading? R-rozimisan? Muhabbatimni rad qilmaysanmi endi?..
Manzura asta yer ostidan