kundoshidan qizg‘anib, erining qulog‘iga simob quygani haqidagi
lavhaga ham ko‘zi tushganday
bo‘luvdi.
Oxir-oqibat qalbini ham zabt etgan
nafrat unga “O‘ldir! O‘ldir!” derdi. Qurol
ham o‘z-o‘zidan qo‘liga tushib qolgandi.
Ammo bu niyatning qaror bo‘lib
shakllanishiga so‘nggi tomchi yetmay
turgandi chamasi. Va bu voqea
keyingi kuni sodir bo‘ldi.
Bolalar uzoqdan bo‘lsa ham ko‘rib turishdi: kechasi bilan ichib chiqqan
Akmal daroz tongga yaqin qo‘lidan
qo‘ymaydigan boldir suyagini azot
ko‘targancha xotinini chaylasidan
quvib chiqqach, zipillab qochayotgan
sho‘rlik rafiqasiga bir muddat tikilib turdiyu, to‘satdan to‘xtadi-da, sallona-
sallona qadam tashlagancha
chaylasiga qaytib kirib ketdi.
Karimjonning yuragi orqasiga tortib
ketdi.
Zero, chaylada Nazokatning yolg‘iz o‘zi qolgandi...
Yigitchaning qo‘llari musht bo‘lib
tugildi, ko‘z oldi qorong‘ilashdi.
“O‘ldiraman!” deya pichirladi u o‘ziga
o‘zi...
Ertasi kuni tushga Karimjon to‘g‘ri daroz Ajal oilasi istiqomat qiladigan
chayla tomon yurdi.
Odatdagidek, chayla yonidagi
qozonda brigadir va uning sevimli
kuchagi Baron uchun alohida
qozonda sergo‘sht sho‘rva tayyorlanayotgandi.
Karimjon uzoqdan bir muddat kuzatib
turdi.
Aftidan, daroz yebto‘ymas Baroni bilan
qaygadir aylanishga ketganga
o‘xshaydi. Demak, chayla ichida ona bilan bola
qolgan, xolos.
Shoshilish kerak edi.
Nainki qo‘llari, oyoqlari ham dir-dir
titrayotgan Karimjon bir amallab
qozon yoniga keldi. O‘choqda o‘t yonardi. Qozonda bilq-
bilq qaynayotgan yog‘li sho‘rva.
Saraton oftobida atrofning, odamning
jizg‘inagi chiqib, miyasi qaynab
yotibdiyu, darozning yegani moy...
Karimjon o‘zini o‘zi battar asabiylashtirishga uringan ko‘yi daroz
haqida nafrat bilan o‘ylashga harakat
qilgancha qozon ustiga engashdi va
cho‘ntagidan termometrni chiqardi.
Karimjon ikki-uch marta
termometrning kumush qoplangan quyi qismini sindirishga urinib ko‘rdi,
ammo buning evini qilolmadi.
Endi o‘zidan jahli chiqa boshlagan
yigitcha qandaydir g‘ayri tabiiy tarzda
termometrni qaynab turgan qozonga
tiqdi... Nimadir “tirs” etib singanday bo‘ldi.
Karimjon termometrni ko‘tardi.
Darhaqiqat, uning quyi qismi singan
edi.
Xuddi shu lahzada, yigitcha hali
o‘zidan o‘zi mamnun bo‘lib ulgurmasidan ham burun ortidan
kimdir qarab turganini his qildi.
Karimjon shoshib o‘girildi.
Chayladan chiqib kelgan Nazokat
ko‘zlarini katta-katta ochgancha unga
ajablanish aralash qo‘rquv bilan tikilib qolgan edi...
Karimjon qo‘lidagi quyi qismi singan
termometrni qanday qilib shimining
cho‘ntagiga solganini bilmaydi.
Qizning o‘tkir nigohiga dosh
berolmagan yigitcha birdan boshini egib olgan ko‘yi tengdoshlari kun
tig‘ida ishlayotgan dala tomon tez-tez
yurib ketdi...
Shu oqshom Karimjon mijja qoqmay
chiqdi. Uning ko‘z oldidan
Nazokatning ajablanish aralash qo‘rquv aks etgan nigohi ketmasdi...
Brigadir esa...
Bir hafta o‘tar-o‘tmas brigadirning
mashqi to‘satdan pasaydi: u endi
kamroq yurib, ko‘proq dam oladigan
bo‘ldi. So‘ng uning tishlari tusha boshladi... Keyin soch to‘kilishi...
Bolalar qatori Karimjon ham
Baronning tuyqusdan ozib, qorni ich-
ichiga botib ketganini, ovqatga
qaramay ham qo‘yganini kuzatib
turarkan, yuragiga bosib kelgan vahima tuyg‘usidan qutulish uchun
o‘zi ish bilan chalg‘itishga jon-jahdi
bilan urinardi...
Avval Baron ketdi. Bu... o‘sha mash’um
voqeadan keyin bir oylar o‘tib sodir
bo‘ldi. Tobora darmonsizlanib borayotgan
brigadir suyukli kuchugiga ko‘p aza
tutib o‘tirmadi. Zero endi uning o‘zi
vahima, azob komida qolgandi...
Akmal daroz kuchugi vafotidan keyin
qirq kundan ko‘proq yashadi. Bu paytga kelib dalada ish tugamagan
bo‘lsa-da, ta’til yakunlanganligi
sababli bolalar maktabga
qaytishgandi...
Xo‘jalik bolalarga yaxshigina pul
to‘ladi. Brigadirga ham.
Ammo... Akmal daroz endi pulga
qiziqadigan, pulni ko‘rib quvonadigan
ahvolda emasdi...
Yaxshiyam milsiz qo‘rquv va vahima
ichida o‘tgan bir necha oy ichida Karimjon biron marta Nazokat bilan
yuzma-yuz bo‘lmadi...
Buning ustiga, erining vafotidan so‘ng
Oliya xola qizini olib tezlikda ota-
onasining qishlog‘iga ko‘chib ketdi...
Bu orada Karimjon maktabni bitirdi. Umurtqa pog‘onasidagi jarohat har
zamonda o‘zidan darak berib, butun
vujudini bir necha kunlar mobaynida
mislsiz azoblarga solsa-da, yigit tishini
tishiga qo‘yib chidar edi. Ammo...
ko‘ngil azobiga chidash mushkul ekan...
Karimjon ko‘p o‘ylandi... Ko‘p
pushaymonlar qildi...
Ammo endi qo‘lidan nima ham kelardi.
Karimjon meditsina institutiga o‘qishga
kirdi. Uni imtiyozli diplom bilan bitirgach (zero, endi u oromni faqat
tinmay o‘qish va ishlashdan olardi,
toki horib-charchab, oqshom
ko‘rpasiga qulasinu uxlab qolsin, ana
shundagina o‘tmish xotiralari uni
bezovta qilolmaydi, azobdan simillab turgan ko‘ksiga yangi pushaymon
qozig‘ini qoqolmaydi), jarrohlik bilan
shug‘ullana boshladi. Tez orada “qo‘li
yengil jaroroh” degan nom orttirdi.
U tinmay ishlardi.
Ishga boshi bilan sho‘ng‘ib ketgani boismi, uylanishga ham fursat topmadi
chog‘i. Ota-onasi yoki yaqinlari,
qarindosh-urug‘lari uylanishdan gap
ochishsa bas, nimagadir Karimjonning
ko‘z oldida o‘ziga shahlo ko‘zlarini
katta-katta ochgancha ajablanish aralash qo‘rquv bilan qarab turgan
Nazokat siymosi paydo bo‘lardi va
jarroh hamsuhbatlaridan asabiy
o‘jarlik hamda qat’iylik bilan bu
mavzuda aslo gap ochmasliklarini
talab qilardi... Nihoyat...
Nihoyat Karimjon jarroh mutlaqo
kutmaganda Nazokatning o‘zi uning
xonadoniga tashrif buyurdi...