“Birovni kaltaklasang, boplab adabini bergin, toki ikkinchi bor senga ro`baro` kelishga qo`rqsin”

O`g`lining maktabda qilgan mayda bezoriligi uchun o`qituvchining e`tirozi va jarima to`lashi haqidagi xabarini eshitgan Umarali “Kaptiva”sini yuqori tezlikda darvozaxonaga haydab kirdi-yu, ammo tormozni bosishga kechikdi. U itni orqa oyog`i bosib majaqlab yubordi. Bu holatdan faqatgina oilaning kenjatoy erkasi Javohir o`zini yo`qotmadi. U yerto`ladan boltani olib chiqdi-da, bir zarb bilan itning shalvirab qolgan oyog`ini tizzasidan chopib tashladi. Keyin itni bir amallab qopga solib terakzorga tiriklayin ko`mib keldi.
— "Birovni kaltaklasang, o`rnidan turmaydigan qilib adabini bergin, toki ikkinchi bor senga ro`baro` kelishga qo`rqsin", deb o`zingiz aytgansiz-ku, — “nima bo`ldi” degandek, savol nazari bilan unga qarab turgan otasiga javob berdi Javohir.
— Ha, ota o`g`il, aqlingga qoyil! – o`g`lining elkasiga qoqdi ota. – Kelgan balo shu itga urgan bo`lsin...

"Har kim ekkanini o`radi" deganlaridek, xuddi shu tobda u sassiq-alaf urug`ini ekib, rayhonu atirgullar unib chiqishini kutayotgandi...

Maktabni amal-taqal tamomlagan “ota o`g`il” qurilish kollejini ham bir amallab bitirdi. Qurilishni ozroq o`rgangan bu yigit yakka tartibda uy quradigan mijozlarning ishonchini tez qozonar, 5-6 kishilik guruhtuzib, ishni jadal boshlab yuborardi. Ammo pulni olgach bu erlarda qaytib qorasini ko`rsatmasdi.

ESKI TANISh

Javohir o`zidan yoshi ancha katta, eski tanishi Habibulla bilan pivoxonada tasodifan uchrashib qoldi.
— Jo`va, o`shanda pulni olib, “quyonni rasmini chizvorgan” ekansan, – shirakayf Habibulla uning yoqasidan oldi. — Qurilishning egasi bir oy bizni tekinga ezib ishlatdi. Qani, haqimni cho`z! Piyonista og`aynisi bilan yarashish uchun bir shisha aroq etarli ekanini yaxshi bilgan Javohir, o`zi ham "chanqab" turganligi bois, sherigini yarim tungacha mehmon qildi. Bazmi jamshid ertasiga ham, indiniga ham davom etdi.
— Menga qara, Jo`va, — dedi sigaret tutatarkan Habibulla, – senga yangi dazmol va billur stakanlar kerakmasmi, sotaman? O`zimniki. Pul kerak, tushundingmi? – dedi stoldagi deyarli bo`shab qolgan aroq shishasiga imo qilgan sherigi.
— Xotinim va qizim ikki kundan beri bozorda sotisholmayapti.
— Aytaman, dadam sotib oladi, — dedi Javohir. — Ertaga dala-hovliga olib kelishsin.
— Ular ertaga ertalab yonimizdagi bozorcha eshigi yonida bo`lishadi, xotinim Vikani taniysan, uni otangning oldiga o`zing boshlab borasan, — dedi Habibulla.
Kelishilgan joyda uni kutib turgan Vika xolani Javohir uzoqdan tanib oldi. Vika eski tanishi bilan uchrashgach, yonidagi, ko'rinishidan o`smir yoshdagilarga o`xshaydigan qizi Oydin bilan Javohirni tanishtirdi. Uchalasi bu erdan uncha uzoq bo`lmagan Javohirlarning dala-hovlisi tomon piyoda ketishdi.

BO`YDOQONA HAYoT

Ota-onasi bilan tez-tez arazlashib turadigan Javohir, asosan mana shu yerda bo`ydoqona hayot kechirardi. Ikki qavatli bu hashamatli binoni otasi puli ko`paygan paytlarida qurdirgan bo`lib, hozir qarovsiz, ancha nurab qolgandi. Dala hovlidagi bog`ni aylanib, u yerdagi uzumlardan tanovvul qilgach:
— Endi ketaylik, oyi, — dedi Oydin iymanib. O`y-xayoli shu norasida qizni "to`ri"ga ilintirish bilan band bo`lgan Javohir xushomadni joyiga qo`yib dedi:
— Siz uyga boravering, Vika. Boya telefonda dadam kelolmasliklarini aytgandilar. "Narsalarni tashlab ketaverishsin, pulini ertaga beraman", dedilar. Ichkarida o`zim devorga ishlagan naqshlar bor. Shularni ko`rsatamanu, qizingizni ortingizdan jo`natib yuboraman. Ona rozi bo`lib, uzum to`la xaltani ko`targancha yo`lga tushdi.

JIRKANCh NIYaTGA PAND BERGAN ChAQIRIQ

Qizni binoning ikkinchi qavatiga boshlab chiqqan Javohir, naridan-beri naqshlarni ko`rsatdi-da, uni deyarli majburlab stol atrofidagi kursiga o`tqazdi. Yigit qo`shni xonaga chiqib ketgandan so`ng atrofni ko`zdan kechirgan qiz, burchakdagi ko`rpalari betartib bo`lib yotgan temir karavotni ko`rdi-yu, negadir yuragini vahima bosdi. Bu vaqt shaytonning gapiga kirib, jirkanch niyatini amalga oshirish uchun hamma narsaga tayyor turgan yigit, oshxona pichog`ini ko`tarib, qizning yoniga chiqdi. Xuddi shu vaqt kutilmaganda tashqaridan tanish ovoz eshitildi:
— Oydin, yur qizim, ketdik... Onasining tovushini eshitgan qizga “jon” kirib, o`rnidan sakrab turdi. Javohir chapdastlik bilan hozirgina qizning tomog`iga tiralishi lozim bo`lgan pichoq bilan dasturxondagi olmaning po`stlog`ini arta boshladi. Javohir ko`zlagan niyatiga etolmay armonda qoldi.

KO`NGIL SEZGAN NOXUShLIK

Ertasi kuni ozroq pulni yoniga solib, Habibulla bilan aroqxo`rlik qilish uchun uning uyiga kelgan Javohir, ajoyib xushxabarni eshitib, suyunib ketdi.
— Oshnangiz shaharda ishga joylashdi, endi faqat yakshanba kunlari bo`sh bo`ladi, – dedi Vika yigitni ichkariga taklif qilarkan.
— Dadam haligi stakanlar bilan dazmolning pulini bergandi-ya, ola kelaman deb, yodimdan chiqibdi, — dedi yigit. Keyin biroz o`ylangan kishi bo`lib, qo`shib qo`ydi:
— Agar Oydinni menga qo`shib yuborsangiz, pulni berib yuborardim.
Yigit va qiz kimsasiz uyning ikkinchi qavatiga ko`tarilishdi. Tanish xonaga kirgan Oydin, allaqanday noxushlikni sezgandek, orqasiga tislandi. Ammo qochishga kech bo`lgandi... Or-nomusi toptalgan ojiza qizni darvozagacha kuzatib qo`ygan Javohir, dedi:
— Voqea to`g`risida birovga "churq" etadigan bo`lsang, seni ham, ota-onangni ham, barcha oila a`zolaringni ham so`yaman, tushundingmi? Qasam ich! Shu kuniyoq jinoyati fosh bo`lishidan qo`rqqan Javohir, ishlash bahonasida Qozog`istonga qochib ketdi. Oradan 8-9 oy o`tgach, "yopig`liq qozon yopig`ligicha qolgan"ligiga ishonch hosil qilgan yigit yana shaharchaga qaytib keldi.

UYDAGI “SIRK”

Ko`ngliga nima kelsa, shuni qilib kelgan Javohir, jinoyati jazosiz qolganidan keyin bosar-tusarini butunlay unutdi.
Kuppa-kunduz kuni u ikki shisha aroq va bir shisha salqin ichimlikni ko`tarib, Viktoriyaning xonadoniga kirib keldi. Garchi, oldindan xabardor bo`lsa-da, Habibullaning bugun uyga kelmasligini eshitgan mehmon, shishalarni ko`tarib, yolg`ondakam ketishga otlanganini ko`rgan uy bekasi, uni bir amallab qolishga ko`ndirdi. Shu orada xonada paydo bo`lgan Oydin, onasiga dugonalari bilan sayr qilib kelishini aytib, chiqib ketdi. Anchaga cho`zilgan bazmi jamshiddan tagidan qirqilgan daraxtdek, yonboshiga"shilq" etib ag`darilgan ayol uyquga ketdi. Uyga kirib onasining ahvolini ko`rgan Oydin onasiga nima bo`lganini tushunishga uringunicha Javohir yolg`ondan gandiraklab borib, kirish eshigini qulflab keldi. Uning qaytib kelayotganini ko`rgan qiz, qo`rqib ketdi. Javohirning maqsadining anglagach esa jon holatda o`zini himoya qilishga urindi. Azbaroyi jahli chiqqan Javohir, qizning qo`llarini qayirib, qo`shni xona eshigigacha sudrab keldi. Qiz so`nggi kuchini yig`ib, yigitning qo`lidan chiqdi-da, o`zini onasi yotgan joyga otdi. U qo`llari bilan onasining oyoqlarini quchoqlab oldi. Ammo onasi ichgan aroqlari sabab hali ham o`ziga kelmagandi.
— Sirk tugadi, manjalaqi! — xitob qildi Javohir hamon labidan